روزنامه اعتماد
1397/02/25
تضمين اروپا چيست؟
دورنماي برجام آنگاه كه تضمين محكمي از سوي اروپا به تهران ارايه شود، مي‌تواند منجر به توافقي پايدار ميان ايران و پنج كشور موثر در جهان شود.اكنون بيشتر گمانه‌زني‌ها مربوط به چگونگي استراتژي اروپا در مواجهه با امريكا بر سر ادامه برجام است. اينكه اروپا در چه سطح و ميزاني نسبت به ادامه توافق هسته‌اي با تهران اقدام خواهد كرد، از جمله موضوعات مهمي است كه تاثير مستقيمي بر آينده روابط سياسي و اقتصادي اروپا با ايالات متحده بر جاي خواهد گذاشت. در اين رابطه، برنامه احتمالي مثلث برلين، پاريس و لندن مي‌تواند بر اساس مكانيزمي مرحله‌محور و به‌صورت تدريجي انجام پذيرد. اين البته در وهله نخست به جهت كاهش تضاد احتمالي با امريكا بر سر چگونگي ادامه تحريم‌ها و سطوح مربوط به آن در آينده خواهد بود. اولين سناريو كه مي‌تواند از سوي اروپا در دستور كار قرار گيرد، تنظيم بسته پيشنهادي مكمل برجام خواهد بود كه بر اساس مدل جايگزين‌سازي انجام مي‌شود. اين به معناي لغو محدود برخي از حوزه‌هاي تحريمي است كه تاكنون به‌واسطه برجام مورد تعليق و رفع تحريم قرار نگرفته است.
اين پيشنهاد با اين هدف از سوي بخش‌هايي از اروپا مطرح شده تا بتواند ضمن جلب سطحي از رضايت از سوي ايران، نسبت به ادامه تحريم‌هاي مورد نظر امريكا تا مقدار مشخصي همراهي كند. از ديگر سناريوهاي موجود مي‌توان به ارايه تضميني كتبي از سوي سران اتحاديه البته با امضاي روساي جمهور يا پارلمان به نام دولت و ملت فرانسه، آلمان و انگلستان اشاره كرد كه اين نيازمند اعلام و ابراز حس نيت طرف‌هاي اروپايي با تقديم برخي از تضمين‌هاي نقد مالي و تجاري كه شكلي پايدار و نه موقت دارد، امكانپذير خواهد بود. در مدل‌هاي ديگر نيز اين پيشنهاد مورد تاكيد قرار گرفته است كه به عنوان تضمين عملي، برخي حوزه‌هاي واردات اروپايي مختص به بازار ايران شده و اين، ذيل سندي راهبردي از سوي شوراي اقتصادي اروپا اعلام رسمي شود! در كنار اين، طرح تجارت محدود در برخي كالاهاي اساسي و مصرفي با ايران مطرح شده كه در واقع هدف اصلي آن كاهش فشار امريكا به اروپا است. تضمين ديگري كه اين روزها در محافل بين‌المللي مطرح شده، به افزايش سقف صادرات نفتي ايران در يك بازه زماني ميان مدت مربوط است كه بر اساس قواعد جديد، دريافت مبالغ فروش نفت از سوي ايران نيز يا در قالب سرمايه‌گذاري‌هاي مستقيم به نام ايران در كشورهاي اتحاديه همراه خواهد بود يا درآمد‌هاي مذكور ذيل آژانس بين‌المللي شفافيت در شوراي اروپا يا تحت نظر سازمان ملل متحد تحت نظارت مالي مستقيم قرار خواهد گرفت. در كنار موارد مذكور، اين امكان نيز وجود خواهد داشت كه توافقي پنهان و محدود با واشنگتن صورت گيرد كه بر اساس آن بخشي از تحريم‌هاي جديد معلق گرديده و تعدادي از حوزه‌هاي تجاري موجود ميان ايران و اروپا نيز مستثني از تحريم‌هاي جديد امريكا شود. در كنار مورد قبلي، طرح پيشنهادي ديگري نيز اكنون مورد بررسي كارشناسان اروپايي قرار گرفته كه شامل ادامه توافقات قبلي تجاري فرانسه و آلمان با ايران خواهد بود كه بر اساس آن، روند فروش هواپيماهاي ايرباس و موارد مشابه از آنجا كه لغو آن خسارت زيادي را بر اقتصاد اروپا وارد مي‌سازد، ادامه يابد.
از اين‌رو تلاش بي‌وقفه‌اي در جريان است تا رضايت كامل ترامپ را در خصوص آن جلب كند. همچنين برخي از صداهاي پنهان نيز از واشنگتن به گوش مي‌رسد كه در آن از ضرورت كسب تضميني معتبر و قوي از ايران براي افزايش اطمينان از عدم هزينه كرد تهران در موارد خط قرمز امريكا در منطقه سخن به ميان آمده است.
موضوعي كه پذيرش آن از سوي تهران با ترديدهاي بسياري رو به رو است! مواردي كه در اين نوشتار به آن اشاره شد، عملا بازتاب تصميمات احتمالي سران اروپا است كه اين روزها در قالب گمانه‌زني‌هاي رسانه‌اي و تحليل‌هاي سياسي و اقتصادي تحت بررسي جدي قرار دارد. اما بايد به اين نكته نيز توجه كرد كه برخلاف تهران كه اولويت و تمركز خود را به دريافت تضميني معتبر از اروپا اختصاص داده، دولت‌هاي اروپايي تمام توجهات خود را به بررسي چگوني كاهش فشارهاي امريكا و حفظ منافع شركت‌هاي تجاري اروپايي براي حفظ برجام متمركز كرده‌اند. دقيقا به همين دليل است كه امروز برخي از تحليلگران سياسي برجام بر اين باورند كه اقدامات كنوني و مواضع واحد و منسجم مكرون، مركل و مي، در كاهش فشار تحريمي ترامپ بر برجام، خود مي‌تواند به مثابه يك تضمين قوي براي حفظ برجام در آينده براي طرفين به شمار آيد.
در كنار اين اما تضمين كتبي و عملي اروپا نيز همواره از جمله شروط قطعي ادامه حضور ايران در برجام اعلام شده است. حال بايد ديد قدرت‌هاي اروپايي كدام برنامه را در دستور كار خود قرار مي‌دهند كه بتواند ضمن ارايه تضميني محكم به تهران، موافقت مشروط واشنگتن را نيز حاصل كند!
سایر اخبار این روزنامه
سفارت خون
مهمترين‌چالش‌هاي پيش‌روي كشور چيست ؟
نكبت يا روز استقلال؟
هم دلواپس هم شاكي
جغرافياي تورم در ايران: نرخ تورم 18 استان كشور زير 8 درصد است
گزارشي از وضعيت مجتمع دانشگاهي 700 ساله تبريز : ربع رشيدي، در پيچ و خم مصوبات مديران
ماشين آدم‌كشي
مهاجران چگونه برمي‌گردند؟
برجام؛ هدف يا وسيله
مديريت با شهروندان
لزوم توجه به سواد آماري
تضمين اروپا چيست؟
